Hoe vezels en darmbacteriën schade door stress omkeren

Het dagelijks leven kan stressvol zijn. We beschermen ons lichaam graag van de schadelijke effecten die stress teweeg brengt. Een nieuwe studie laat weten dat een vezelrijk dieet een van de manieren is om dit te bereiken. Het onderzoek duikt dieper in de link tussen darmbacteriën en stress.

Invloedrijke darmbacteriën
Het is een druk wereldje daar beneden in onze buik. De darmen worden bewoond door vele kolonies van darmbacteriën, die diverse functies uitvoeren. We hebben geen idee van de invloed die deze ultra-kleine organismen uitoefenen, en hoe actief ze zijn. De laatste jaren wordt hun uitwerking op onze mentale en lichamelijke gezondheid steeds duidelijker.

Het is geen verrassing dat ze een rol spelen bij issues in het spijsverteringskanaal, maar de invloed gaat veel verder. Zo is er een duidelijke link aangetoond tussen de geestelijke gezondheid en aandoeningen zoals depressie en angst. De micro-organismen hebben zelfs een hand in onze voedingskeuzes.

Stress, darmen en brein
Het lijkt een vreemd idee: micro-organsimen in de buik die invloed hebben op hoe we ons voelen. Het brein en darmen zijn echter nauw met elkaar verbonden. Een stressvolle situatie kan de stoelgang vertragen en een hongergevoel kan nadelig zijn voor onze stemming.

Een belast brein kan de darmen informeren, en belaste darmen kunnen de hersenen informeren. Het is dus een bidirectionele relatie.

Stress is een mentale staat, maar tast het gastrointestinale systeem en de daarin aanwezige bacteriën aan. Een hoog stressnniveau is net zo schadelijk voor een gezonde balans tussen de darmbacteriën, als een vetrijk dieet. En een verlaging van het aantal darmbacteriën kan stress gerelateerde activiteit opwekken. 1 2

Dus verandert stress de compositie van de darmbacteriën, en de darmbacteriën oefenen invloed uit op de mate van stress.

Een nieuwe studie geeft een dieper inzicht in de relatie tussen de darmbacteriën en stress.

De rol van korte keten vetzuren
In het onderzoek lag de focus vooral op de korte keten vetzuren, die door de darmbacteriën geproduceerd worden wanneer ze vezels verteren. De darmcellen gebruiken deze vetzuren graag als hoofdbron van energie, dus zijn ze onmisbaar voor een goede darmgezondheid.

Het team zag dat stress en angst gerelateerd gedrag significant afnamen, toen muizen meer korte keten vetzuren in de darmen kregen. Het was duidelijk dat angstgedrag afnam door de vetzuren, maar hoe beïnvloedden deze kleine moleculen de stress gerelateerde darmschade?

Lekkende darm
lekkende darmKorte keten vetzuren verbeteren de conditie van een lekkende darm
Langdurige stress maakt de darmwand meer doorlaatbaar, wat bekend staat als lekkende darm. Bij een lekkende darm kunnen deeltjes zoals bacteriën en onverteerde voedselresten, makkelijker de bloedbaan inkomen. Het gevolg is chronische ontsteking: ook een vorm van stress. De introductie van korte keten vetzuren verbeterde de conditie van de lekkende darm, die minder doorlaatbaar werd.

Hoewel de studie is uitgevoerd op muizen, is de gevolgtrekking dat vezelrijke voeding de darmbacteriën aanzet tot de productie van meer korte keten vetzuren. Dit versterkt het natuurlijke afweersysteem van de darmen tegen schade door stress.

De auteurs benadrukken wel dat er meer studie nodig is voordat de conclusie echt hard gemaakt is.

Butyraat
Een rijke bron van korte keten vetzuren is boter, omdat dit butyraat bevat. Biologische boter van grasgevoerde gezonde dieren verdient natuurlijk de voorkeur en biedt meer voordelen dan butyraat alleen: je vind hierin nog de broodnodige vitamine D. Butyraat is een bijproduct van gezond gevoede darmbacteriën, en sterker nog: hun overleving is ervan afhankelijk. Zonder butyraat neemt de verscheidenheid in darmbacteriën af. De hoogste concentratie butyraat in het menselijke lichaam bevindt zich dan ook in de darmen. 4

Butyraat zorgt voor minder ontsteking en een goede functie van de darmwand. Het vetzuren bevordert de spijsvertering, houdt inflammatie onder controle en kan de ontwikkeling van kanker stoppen of afremmen. 5 Het is dus -net als de overige korte keten vetzuren- ook een vitale stof om de conditie van een lekkende darm om te keren. 6 7 8

Het vetzuur zit niet alleen in boter, maar is ook te vinden in allerlei zuivel, vooral van de geit, schaap en de buffel. De beste manier

Vezels
Vezels zorgen voor de productie van butyraat. Zowel oplosbare als onoplosbare vezels worden afgebroken door de darmbacteriën. Butyraat is hier een belangrijk bijproduct van. 9 Butyraat uit vezels kan de formatie van plaques in de aderen verminderen, en insulineweerstand –een precursor van diabetes type 2- verminderen. Butyraat verhoogt de lichaamstemperatuur: een teken dat de stofwisseling verhoogd is.